انسان‌ها هر روز برای داشتن زندگی بهتر روی کره‌ی زمین تلاش می‌کنند. با افزایش جمعیت جهان و استفاده‌ی بیش از حد از منابع طبیعی و افزایش آلودگی صوتی و همچنین افزایش آپارتمان نشینی استفاده از عایق‌های صوتی و حرارتی ضرورت دارد.
اگر به دنبال عایق‌های صوتی و حرارتی هستید شاید نام پشم شیشه یا آزبست به گوشتان خورده باشد. عده‌ای به اشتباه فکر می‌کنند پشم شیشه و آزبست یکی هستند؛ اما باید گفت که تفاوت‌های بسیاری در جنس و کاربرد آن‌ها وجود دارد. می‌خواهیم در اینجا، تفاوت پشم شیشه با آزبست را به طور کامل بررسی کنیم.
برای انتخاب محصولی متناسب با کارتان حتما این مقاله از سالار فایبر را تا پایان بخوانید تا بدانید که باید سراغ کدامشان بروید. پشم شیشه یا آزبست؟
آشنایی با پشم شیشه
قبل از اینکه بخواهیم تفاوت پشم شیشه با آزبست را بگوییم بهتر است ابتدا به تعریف پشم شیشه چیست بپردازیم.
پشم شیشه یک نوع الیاف معدنی است که عمدتا از شیشه‌های بازیافتی، ماسه، سدیم کربنات و سنگ آهک ساخته می‌شود. پشم شیشه از قدیمی‌ترین و کاربردی‌ترین انواع عایق‌های حرارتی و صوتی است.
برای ساخت پشم شیشه ابتدا مواد را با درصد مناسب ترکیب و مخلوط می‌کنند سپس مواد در کوره‌های مخصوص، ذوب شده و بعد از آن توسط دستگاه انتقال به محیط الیاف سازی منتقل می‌شوند و در آخرین مرحله رشته های الیاف موردنظر آماده و به رنگ زرد درمی آیند.
آزبست چیست ؟
برای مشخص شدن تفاوت پشم شیشه با آزبست بیایید سری هم به تعریف آزبست بزنیم. این آزبست که همه از آن می‌ترسند چیست؟
آزبست یا الیاف پنبه نسوز معدنی یا پنبه کوهی، نوعی سیلیکات است که در سنگ و خاک یافت می شود. ۶ نوع آزبست وجود دارد که همه‌ی آن‌ها از نوع فیبری و با قابلیت ریسیده شدن هستند. امکان تهیه صفحات و پارچه از آزبست وجود دارد و با توجه به خاصیت عایق بودن در برابر گرما و فساد ناپذیری از آن برای عایق کاری ، ساخت البسه ضد حرارت ، افزودنی به بتن و به طور کلی در صنعت کاربرد فراوانی داشته است.
آزبست‌ها در علم زمین شناسی به کانی نامهربان معروف هستند و امروزه بر اساس گزارش اداره ایمنی و بهداشت شغلی در گروه مواد بسیار خطرناک قرار دارند.
عده‌ای پشم سنگ و آزبست را با هم اشتباه می‌گیرند؛ اما آن‌ها متفاوت هستند. تفاوت پشم سنگ و آزبست در ماده اولیه و تشکیل دهنده آن‌ها است. ماده اولیه پشم سنگ، سنگ بازالت است. در صورتی که ماده اولیه آزبست کانی‌های معدنی مانند منیزیوم و سیلسیلیم می‌باشد. در مقایسه پشم سنگ ماده بی‌خطر و غیر آلرژیک است ولی آزبست کاملاً سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند.
آیا پشم شیشه آزبست دارد؟
از آنجایی که آزبست به عنوان یک ماده بسیار خطرناک شناخته شده و برای سلامتی انسان مضر است، استفاده از این ماده در بیشتر کشورهای جهان و همین‌طور ایران ممنوع اعلام شده است بنابراین در پشم شیشه که کاربرد فراوانی دارد از آزبست استفاده نمی‌شود.
بررسی تفاوت پشم شیشه با آزبست
با اینکه پشم شیشه و آزبست هر دو عایق حرارتی و صوتی محسوب می‌شوند ولی تفاوت پشم شیشه با آزبست زیاد است و نباید این دو را یکی دانست. این دو، دو عایق کاملاً جدا و متفاوت هستند و همانطور که تفاوت پشم سنگ و آزبست زیاد است، تفاوت پشم شیشه با آزبست نیز زیاد است.
- آزبست بسیار سرطان‌زا و خطرناک بوده و با پشم شیشه که خطرات خیلی کمتری دارد اصلاً قابل مقایسه نیست.
- مصرف آزبست به دلیل ممنوعیت زیست محیطی در برخی کشورها با محدودیت‌هایی روبرو شده و مصرف آن نیز در کشورهای پیشرفته به شدت کاهش یافته است ولی متأسفانه بعضی کشورهای در حال توسعه همچنان از آن استفاده می‌کنند.
- آزبست نسبت به پشم شیشه از کاربرد گسترده‌تری داشته و در صنایع بیشتری به کار گرفته می‌شد.
- آزبست ماده‌ای معدنی است که از معدن استخراج می‌شود این در حالی است که پشم شیشه و پشم سنگ از طریق فرایندهای ساخت از شیشه بازیافتی یا سنگ تولید می‌شوند.
- پشم شیشه مزایای بیشتری نسبت به آزبست دارد؛ از جمله اینکه دارای چگالی‌های متنوع است، سبک و قابل انعطاف‌تر بوده و روش نصب پشم شیشه آسان است و ضریب انتشار گاز سمی آن کم‌تر است .
آزبست ویژگی‌های خاصی دارد. با وجود خطرات زیادی که برای سلامتی انسان و محیط زیست داشته همچنان در برخی جاها مورد استفاده است. از ویژگی‌ها و کاربردهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– غیرقابل اشتعال بودن که همین امر باعث استفاده از آن در صنایعی است که با آتش و گرما ارتباط مستقیم دارند.
– خاصیت غیرخورنده بودن که در رطوبت و نم دچار زنگ‌زدگی نمی‌شود ازاین‌رو در لوله‌هایی که در معرض آسیب‌دیدگی هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
– استحکام کششی بالایی دارد و همچنین نسبت به مواد شیمیایی بی اثر است.
موارد استفاده از پشم شیشه و آزبست
کاربرد پشم شیشه با توجه به نوع آن (فویل آلومینیومی، بافت سیاه شیشه‌ای، الیاف پارچه‌ای شیشه‌ای) مشخص می‌شود:
– ساخت سوله و سازهای صنعتی
– کاشی‌های سقف و همچنین مجرای لوله کشی
– کانال‌های هوایی که قبلاً عایق شده‌اند
– عایق کاری تانک‌ها و مخازن، خطوط لوله گرم، دیگ‌های بخار، سیستم‌های سرمایش و گرمایش
– ساخت انواع ساندویچ پانل‌ها
– ساخت مخازن
– عایق حرارتی و صوتی
– عایق دیوار حفره
از آزبست در موارد زیر استفاده می‌شود:
– صنایع ساختمانی: محصولات آزبستی سیمانی شامل لوله‌های آزبست سیمانی، ناودانی و صفحات ایرانیت
و به‌عنوان ماده‌ی پرکننده در آسفالت، رنگ شیمیایی، کاشی، پلاستیک
– نساجی: جامه‌های نسوز مثل لباس، جلیقه، نمدها و دیگر مواد نسوز
– اتومبیل‌سازی: مواد مالشی و حرارتی مانند صفحه‌کلاج، لنت ترمز، انواع واشر و …
ممنوعیت استفاده از پشم شیشه و آزبست
عوارض کدام یک بیشتر است؟ پشم شیشه یا آزبست؟
تا به حال، تحقیقات در رابطه با اینکه آیا پشم شیشه سرطان زاست، نتایج مثبت یا منفی‌ای نداشته است. ممکن است بروز بیماری کند؛ البته برای کسانی که به صورت مستمر با آن سر و کار دارند. چه بهتر که هنگام استفاده از انواع پشم شیشه، از عینک، دستکش و لباس‌های آستین بلند استفاده کرد تا احتمال خطر تا حد بسیار زیادی کاهش یابد. چرا که عدم توجه به روش نصب پشم شیشه به صورت استاندارد ممکن است مار ا متوجه مشکلات احتمالی کند.
ولی آزبست ماده‌ای بسیار سرطان‌زا است و کارکردن با این ماده، خطرناک جبران ناپذیری خواهد داشت از جمله باعث ایجاد ضایعات ریوی ،سرطان ریه، سرطان حنجره، سرطان لوله گوارشی و اعضای دیگر می‌شود. تنها راه برای جلوگیری از این خطرات حذف کامل این ماده از زندگی انسان است.
پشم شیشه در برابر آزبست اصلاً عوارضی ندارد. از عوارض پشم شیشه ممکن است باعث ایجاد مشکلات پوستی، ضعف در دید و مشکلات تنفسی و ریوی شود؛ آن هم هنگام نصب کار. اگر هنگام نصب نکات ایمنی را رعایت کنید و هنگام نصب از عینک ایمنی، دستکش و ماسک استفاده کنید، این عوارض هم شامل حالتان نخواهد شد.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم تمام جوانب استفاده از پشم شیشه و آزبست را بررسی کنیم و بگوییم که پشم شیشه یا آزبست یکی هستند یا خیر. همچنین تفاوت پشم شیشه با آزبست را نیز مورد بررسی قرار دادیم و با معایب پشم شیشه و آزبست آشنا شدیم.
خوب است با دقت در شناخت این مواد و نحوه‌ی استفاده و کاربرد آن‌ها از بروز بسیاری مشکلات جلوگیری کنیم. امیدواریم با آگاهی بیشتر بتوانیم محیط امنی برای زندگی بهتر خودمان و تمام موجودات زنده‌ی روی کره‌ی زمین فراهم کنیم
بدون دیدگاه