درباره تفاوت فایبرگلاس و پلاستیک چه می‌دانید؟ از این دو ماده در ساخت بسیاری از قطعات و لوازم زندگی روزمره استفاده می‌شود. برخی گمان می‌کنند فایبرگلاس نوعی پلاستیک است اما این دو تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند.
در این مقاله از گروه صنعتی سالار فایبر قصد داریم فرق بین فایبرگلاس و پلاستیک را شرح دهیم. ابتدا می‌کوشیم تعریفی روشن از هردو ارائه دهیم و سپس به بیان تفاوت‌ها خواهیم پرداخت.
تعریف فایبرگلاس و پلاستیک
بسیاری از ما ممکن است به دلیل برخی شباهت‌های ظاهری، مواد را یکسان بپنداریم. این موضوع در مورد تفاوت پلی کربنات و فایبرگلاس، فایبرگلاس و پلاستیک یا بسیاری مواد دیگر مطرح می‌شود.
پیش از پرداختن به تفاوت فایبرگلاس و پلاستیک، باید تعریفی از هردو ارائه دهیم. واقعیت این است که هردوی این‌ها از مواد مصنوعی هستند، یعنی به دست انسان ساخته می‌شوند.
دلیل این‌که برخی آن‌ها را یک جنس یا مشابه می‌پندارند این است که تاحدی ویژگی‌های (دست‌کم ظاهری) مشترک دارند. به همین دلیل است که باید تعریفی روشن از هریک داد و نیز بر تفاوت‌های این دو تأکید کرد تا ماهیتشان دقیق‌تر شناخته شود.
فایبرگلاس چیست؟
فایبرگلاس یک ماده کامپوزیتی محسوب می‌شود که متشکل از پلاستیکی است که با الیاف شیشه در یک ماتریس رزینی تقویت شده است.
در روند تولید فایبرگلاس، شیشه را حرارت می‌دهند تا ذوب شود. سپس آن را با نیرویی از سوراخ‌های بسیار ریز عبور می‌دهند تا رشته‌های شیشه‌ای بسیار نازک (الیاف شیشه) ایجاد شود. سپس این رشته‌های شیشه‌ای با یک ترکیب شیمیایی مناسب پوشانده می‌شوند و در کنار هم قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که بین الیاف شیشه و رزین اتصال مناسبی صورت گرفته است. در مواقعی برای استحکام بیشتر این رشته‌ها بافته می‌شوند و سپس رزین به آن‌ها افزوده می‌شود.
اما کاربرد فایبرگلاس چیست؟ فایبرگلاس ماده‌ای بسیار بادوام است و کاربردهای فراوانی دارد. به عنوان مثال برای تولید انواع درها، کمد، قایق، قطعات خودرو و… می‌توان از آن استفاده کرد. استفاده از فایبرگلاس در ساختمان‌سازی نیز رایج است.
پلاستیک چیست؟
پلاستیک ماده مصنوعی دیگری است که از طیف وسیعی از پلیمرهای آلی تشکیل می‌شود. درواقع یک ترکیب آلی است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پلاستیک چکش‌خوار بودن آن است که بر این اساس می‌توان آن را برای ساخت چیزهای ریز و درشت گوناگون به اشکال مختلف درآورد.
پلاستیک از زنجیره‌های پلیمری تشکیل شده است که بیشتر ساخته‌شده از اتم‌های کربن به همراه هیدروژن و برخی عناصر دیگر هستند. این زنجیره واحدهای تکرار‌شونده زیادی دارند. این واحدها مونومری را نشان می‌دهند که برای تولید پلاستیک استفاده می‌شود.
زنجیره‌های پلیمری قابلیت افزودن گروه‌های جانبی مختلفی را دارند تا به خواص مطلوب در پلاستیک حاصل شود. دقیقا به همین دلیل است که طیف گسترده‌ای از پلاستیک های مختلف پدید می‌آید که می توان آن‌ها را بر اساس ترکیبشان دسته بندی کرد.
پلاستیک‌ها معمولا جامد هستند. این گروه مواد از نظر رسانایی گرما و الکتریسیته ضعیف عمل می‌کنند و معمولا هادی محسوب نمی‌شوند. دوام پلاستیک نسبتا خوب است و تخریب آن آهسته صورت می‌گیرد. محصولات پلاستیکی را می‌توان تقریبا در همه جا دید.
تفاوت فایبرگلاس و پلاستیک
پس از ارائه این تعاریف روشن و دقیق، ذهن ما برای درک بهتر تفاوت فایبرگلاس و پلاستیک آماده است. این تفاوت‌ها را از جنبه‌های گوناگون بررسی می‌کنیم.
طبقه‌بندی
این اصلی‌ترین و مهم‌ترین فرق بین فایبرگلاس و پلاستیک است. پلاستیک ماده‌ای آلی و فایبرگلاس ماده‌ای معدنی و غیرآلی است.
ترکیب بندی
مواد فایبر گلاس از نخ‌های شیشه‌ای و رزین تشکیل شده است و پلاستیک متشکل از زنجیره‌های پلیمری آلی است.
ویژگی‌های خاص
ویژگی فایبرگلاس که مختص خود آن است و معمولا مزیت به شمار می‌رود این است که با داشتن وزن سبک استحکام زیاد و قابل توجهی دارد. پلاستیک‌ها نیز این ویژگی را دارند که می‌توان آن‌ها را گرم کرد و به اشکالی دیگر قالب زد. همچنین پلاستیک چکش‌خوار است.
مزایای پلاستیک در برابر فایبرگلاس
پلاستیک‌ها طیفی از مواد هستند؛ یعنی انواع گوناگونی از پلاستیک وجود دارد. به دلیل همین تنوع است که می‌تواند ماده اولیه برای طیف وسیعی از مصنوعات باشد. کاربرد پلاستیک را در زندگی روزمره از ظروف آشپزخانه، بسته‌بندی مواد و محصولات مختلف و لوازم بهداشتی تا وسایل نقلیه و … می‌بینیم.
فرایند تولید پلاستیک نسبت به تولید فایبرگلاس به زمان و هزینه کمتری نیاز دارد. این تفاوت فایبرگلاس و پلاستیک در قیمت می‌تواند در برخی از صنایع برای پلاستیک مزیت محسوب شود و آن را نسبت به فایبرگلاس برتری بخشد.
پلاستیک همچنین با حرارت به راحتی تغییر شکل پیدا می‌کند و به اشکال متنوع درمی‌آید؛ این در حالی است که فایبرگلاس ماده‌ای سخت است و اشکال تولید آن محدودیت دارد.
مزایای فایبرگلاس در برابر پلاستیک
استحکام و مقاومت کششی فایبرگلاس در مقایسه با وزن سبکی که دارد، بسیار زیاد و قابل توجه است؛ اما پلاستیک در مقایسه با وزن خود مقاومت کششی چندانی ندارد. همین فرق بین فایبرگلاس و پلاستیک سبب می‌شود آن را در مواردی مانند ساختمان‌سازی که استحکام اهمیت دارد، به کار گیرند.
ویژگی دیگری که وجه تفاوت انواع فایبرگلاس و پلاستیک به شمار می‌رود مقاومت بیشتر فایبرگلاس در برابر حرارت است. گفتیم پلاستیک با حرارت ذوب می‌شود. علاوه بر این فایبرگلاس در برابر تشعشعات خورشید نیز مقاومت بیشتری نسبت به پلاستیک دارد. پلاستیک در برابر این تشعشعات ضعیف و تجزیه می‌شود.
در کل ماندگاری فایبرگلاس بیشتر از پلاستیک است. این ماده در تماس با عوامل آسیب‌رسان محیطی مقاومت و دوام بیشتری دارد و به آسانی تغییر شکل نمی‌دهد.
تفاوت فایبرگلاس و پلاستیک در کاربرد
با توجه به ویژگی‌های خاصی که هریک از این دو ماده دارند، برای برخی از کاربردها مناسب دانسته می‌شوند. فرق بین ورق فایبر گلاس و پلاستیک در دوام و پایداری سبب می‌شود اولویت کاربرد فایبرگلاس در کاربرد باشد.
شکل فایبرگلاس معمولا به صورت ورقه‌ای سخت است؛ معمولا به راحتی خم نمی‌شود و تغییر شکل آن آسان نیست. ضمنا با توجه به این‌که فایبرگلاس در برابر تشعشعات خورشید مقاوم است، انتخاب خوبی برای ساخت انواع سایه‌بان‌ها، پنجره‌ها و … به شمار می‌رود.
پلاستیک کاملا از این نظر متفاوت است. زیرا چکش‌خوار است و شکل می‌پذیرد.
این ویژگی برای مثال در ساخت‌وساز که مقاومت مهم است، مزیت محسوب نمی‌شود؛ اما سبب می‌شود بتوانیم از پلاستیک برای ساخت انواع اشیاء و قطعات در شکل‌های گوناگون استفاده کنیم.
بسیاری از محصولات کاربردی در زندگی روزمره ما از پلاستیک ساخته شده‌اند و جایگزینی ماده‌ای دیگر برای تولید آن‌ها معمولا دشوار و هزینه‌بر و گاه ناممکن است.
سخن پایانی
فایبرگلاس و پلاستیک از ترکیبات بسیار مهم و پرکاربرد هستند که برای ساخت محصولات مختلف به کار می‌روند. در زندگی روزمره استفاده می‌شوند.
گفتیم اصلی‌ترین و مهم‌ترین تفاوت فایبرگلاس و پلاستیک در این است که فایبرگلاس ماده‌ای معدنی و غیرآلی و پلاستیک ماده‌ای آلی است. فرق بین فایبرگلاس و پلاستیک در میزان کاربرد به ویژگی‌های خاص هریک مربوط است.
کاربرد فایبرگلاس در ساختمان، ساخت خودرو و بدنه قایق و … که در آن‌ها دوام و مقاومت مطرح است، اولویت دارد. درحالی که پلاستیک چکش‌خوار و شکل‌پذیر است و می‌توان با آن اشیایی متنوع ساخت. تفاوت مهم دیگر در هزینه است که در مورد پلاستیک کمتر و در مورد فایبرگلاس بیشتر است.
لطفا در مورد تفاوت فایبر گلاس و پلاستیک در میزان هزینه توضیح بدین.